Rotganzen lijken dit najaar terug te keren met best veel jongen. Dat wijst op een goed verlopen broedseizoen op de toendra’s van Noord-Siberië. In de overwinteringsgebieden wordt jaarlijks bekeken hoeveel jonge ganzen er met hun ouders meekomen. De ganzen profiteerden van de lemmingenpiek op het schiereiland Taymir.
Steekproeftellingen van ganzentellers leveren voorlopig het beeld op dat de rotgans een prima broedsucces heeft gehad. De tellers melden jongenpercentages tussen de 25 en 35 procent: behoorlijk hoog voor de rotgans. Er worden bijvoorbeeld families met vijf jongen gezien, grote gezinnen dus. In oktober arriveren veel rotganzen in de kustgebieden van West-Europa, zoals de Waddenzee. Ze komen vanaf de toendra’s van Taymir en elders langs de Siberische kust.
Rotganzen; vooraan een juveniele vogel, duidelijk te herkennen aan de lichten randen op de vleugel. Op de achtergrond 2 volwassen vogels. (Foto: Ina van Veldhuizen)
Lemmingenpiek
Het broedsucces van rotganzen hangt nauw samen met de cyclus van lemmingen. Normaal gesproken hebben lemmingen eens per drie jaar een piekjaar, waarin ze extreem veel jongen grootbrengen. Predators zoals de poolvos, sneeuwuil en middelste jager reageren op zo’n piekjaar van hun stapelvoedsel door zelf ook over te gaan op broeden of zogen. Ze zijn dan zo druk met het verdedigen van hun territorium, dat ze de nesten van rotganzen met rust laten. Rotganzenexpert Bart Ebbinge legt in zijn boek over de rotgans uit dat juist die belangrijke lemmingenpiek in de jaren 1994 tot en met 2005 ontbrak, waarschijnlijk als gevolg van een veranderend klimaat. Daardoor nam het aantal rotganzen in deze jaren af. Gelukkig lijkt de regelmaat van de lemmingenpiek weer terug te keren: 2005, 2008, 2011 waren ook piekjaren. Van West-Taymir kwam dit jaar bericht dat ook nu de lemmingen gepiekt hebben.
Jonge ‘rotjes’
Jonge rotganzen (‘rotjes’ in jargon) laten zich herkennen door de lichte randen aan hun vleugelveren. Verder is de witte vlek in de hals vaak onduidelijk of afwezig, terwijl die bij volwassen rotganzen juist opvalt. Wie bij goed weer bij een groep rotganzen staat, kan vrij eenvoudig zien of er grote families tussen lopen. Gebieden langs de Waddenzee, maar ook de Zeeuwse kust zijn prima plekken om duizenden rotganzen te treffen.
Klik hier voor informatie over de winteraantallen van de rotgans.
Tekst: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Wierhaven
Opvallend op Wieringen was dat de Rotganzen in 2014 erg vroeg waren en ook al vroeg in grote aantallen aanwezig waren. Er werden tevens veel vogels waargenomen op Telpost Afsluitdijk met als maximum van 6210 langsvliegende vogels op woensdag 22 oktober, gevolgd door nog eens ruim 2400 op donderdag 23 oktober. Kortom, er kunnen al volop Rotganzen worden gezien op Wieringen!
Rotganzen op trek langs Telpost Afsluitdijk (Foto: Bob Woets)
